Vragen en antwoorden over de Spreidingswet

Wat is de Spreidingswet?

De Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen (Spreidingswet) gaat over de wettelijke taak van gemeenten in de opvang van asielzoekers.

Waarom is deze wet nodig?

Tot nu toe lukt het niet om genoeg opvangplekken te realiseren voor asielzoekers die daar recht op hebben. Door deze wet is het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) niet meer afhankelijk van de medewerking van gemeenten om voldoende opvangplekken mogelijk te maken. Daarnaast is de wet gericht op het zorgen voor een meer evenwichtige verdeling van asielzoekers over Nederland.

Hoe werkt de Spreidingswet?

Het kabinet heeft het aantal opvangplekken die er in de komende 2 jaar nodig zijn, geraamd. Op basis van dit aantal is er een indicatieve verdeling gemaakt over alle gemeenten op basis van inwoneraantal en SES-WOA score (sociaaleconomische score van een gemeente). De scores van alle gemeenten in de provincie worden opgeteld. Dat heet de ‘provinciale opgave’. Elke provincie weet hoeveel opvangplekken ze moeten leveren.

Momenteel bespreken gemeenten aan de provinciale regietafels (PRT’s) hoe zij gezamenlijk hun opgave gaan aanpakken. Zij beslissen hier bijvoorbeeld samen welke gemeenten asielzoekers gaan opvangen en hoeveel opvangplekken er komen.

Opvangplekken die er nu zijn of die voor 1 juli 2025 beschikbaar komen, kunnen meetellen als onderdeel van de provinciale opvangopgave. Deze plekken moeten minstens tot 1 februari 2026 beschikbaar zijn.

De PRT’s worden gecoördineerd door de commissarissen van de Koning (CdK’s). De CdK brengt hier voor 1 november van het jaar verslag van uit aan de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. Wanneer gemeenten tot een sluitende verdeling komen, legt de staatssecretaris dit vast in een verdeelbesluit.

Lukt het gemeenten niet om samen de hele provinciale opgave te verdelen? Dan kan de staatssecretaris zelf gemeenten aanwijzen die gehouden zijn om het vastgestelde aantal opvangplekken te realiseren.

Na 2 jaar raamt het kabinet weer in hoeveel opvangplekken er nodig zijn en gaan gemeenten opnieuw met elkaar in gesprek.

Op de website van de Rijksoverheid kunt u de infographic bekijken die laat zien hoe de verdeling van de opvangplekken tot stand komt.

Wat betekent dat voor Leusden?

Gemeente Leusden heeft de taak opgelegd gekregen om 207 asielzoekers een plek te geven in 2025.  De gemeente Leusden heeft de ambitie om de indicatieve asielopgave uit de Spreidingswet  mogelijk te maken.

Hoe worden we als inwoners geïnformeerd en betrokken?

We plaatsen tijdig en regelmatig artikelen in de (online) Leusder Krant en posten informatie via onze social media-kanalen. Ook houden we alle informatie bij op de webpagina www.leusden.nl/Spreidingswet. Daarnaast organiseren we tijdig  (online) informatiebijeenkomsten voor zowel inwoners als voor ondernemers die we ook tijdig zullen aankondigen in de Leusder Krant en op onze social media-kanalen.

Over hoeveel nieuwe woonplekken hebben we het?

Naast de asielzoekers bieden we op dit moment ook ongeveer 250 Oekraïense vluchtelingen een tijdelijke plek die per april 2025 ophoudt. Dit betekent dat we over ongeveer een jaar voor in totaal zo’n 500 ruimtevragers een woon plek moeten hebben. Om precies te zijn worden de 60 amv, die verblijven aan de Speelkamp 22, meegeteld waardoor het totaal nieuwe woonplekken op zo’n 440 komt. Naast deze taak hebben we als gemeente ook de taak om statushouders (vluchtelingen met een verblijfsvergunning) een woning te bieden. Alles bij elkaar zijn dat veel plekken terwijl er in Leusden op sommige punten nauwelijks genoeg ruimte lijkt te zijn voor wat ook belangrijk is in Leusden. Denk aan huisvesting voor onze eigen inwoners, voor bedrijven die werkgelegenheid bieden, scholen, ruimte voor sport, zorginstellingen enzovoort.

Zijn er al mogelijke locaties bekend?

Op dit moment zijn we bezig met een strategisch locatieonderzoek. Zodra meer bekend is, zullen wij de inwoners hierover informeren en waar mogelijk, betrekken.

Draagt deze wet bij aan betere opvang voor asielzoekers?

Ja, deze wet helpt om genoeg en goede opvangplekken te hebben, die ook voor lange tijd beschikbaar zijn. Zo hoeven we minder vaak noodopvang te gebruiken.

Hoe zorgt de overheid dat deze wet goed werkt?

De overheid zorgt voor goede informatie en middelen voor de gemeenten. Ook praten ze veel met de gemeenten en andere betrokken partijen om te kijken hoe alles gaat en waar verbeteringen nodig zijn.

Hoe wordt bepaald hoeveel opvangplekken er nodig zijn?

De overheid kijkt hoeveel opvangplekken er de komende 2 jaar nodig zijn. Dan wordt er een plan gemaakt voor hoeveel plekken elke provincie en gemeente moet regelen. Dit is gebaseerd op hoeveel mensen er wonen en hoe het gaat met werk en inkomen in die gemeenten.

Wat als een gemeente niet genoeg plekken kan regelen?

Als een gemeente niet genoeg plekken kan regelen, kan de staatssecretaris die gemeente verplichten om toch asielzoekers op te vangen.

Welke soorten opvang zijn er?

Er zijn verschillende soorten opvang, zoals noodopvang en opvang voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv). Het belangrijkste is hoe lang de opvang beschikbaar is.

Hoe zit het met de amv-opvang in de Speelkamp?

60 Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv) verblijven aan de Speelkamp 22. Deze locatie is aangekocht door het COA, de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Justitie en Veiligheid, die zorgt voor de volledige opvang van asielzoekers.

Hoe lang moeten de nieuw asielopvangplekken beschikbaar zijn?

De plekken moeten beschikbaar zijn binnen 6 maanden na het besluit en beschikbaar blijven tot minstens 1 februari 2026.

Wat zijn duurzame opvangplaatsen?

Duurzame opvangplaatsen zijn plekken die voor 5 jaar of langer beschikbaar zijn. Gemeenten kunnen bonussen krijgen als ze meer van deze plekken aanbieden dan nodig is.

Wie doet wat in de Spreidingswet?

De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het regelen van opvangplekken. De overheid ondersteunt en controleert of alles goed gaat.

Hoe zit het met de nieuwe plannen van het formerend kabinet?

Zolang de Spreidingswet van kracht is, voeren we als gemeente deze taak uit. Als gemeente vinden we dat we onze aandeel moeten leveren als het gaat om asielopvang, ongeacht of de wet wel of niet wordt ingetrokken.

Waar kan ik de formele bekendmaking van de Spreidingswet vinden?

Via de link www.officiëlebekendmakingen.nl.